Over voetbalplaatjes en andere spaaracties

Albert Heijn boekt in de eerste weken van 2020 communicatieve en commerciële successen met de voetbalplaatjes spaaractie. Dit jaar met nieuwe elementen, zoals het digitale album en de mini-games. Maar het mechanisme van het sparen van sporters is al meer dan 100 jaar oud.

In 1907 kwam het sigarettenmerk Union met een actie waarbij 30 zwart-wit plaatjes van voetballers konden worden gespaard, nog zonder album. Het resulteerde in een stijging van de verkoop. Het zorgde er ook voor dat aan de namen van voetballers die al bekend waren ook een gezicht werd gekoppeld, omdat er incidenteel tekeningen werden afgebeeld bij de verslagen van voetbalwedstrijden. Volgens een anekdote vond zelfs koningin Wilhelmina dat voetballer Bok de Korver nog bekender was dan zijzelf, met dank dus aan Union sigaretten. In de jaren daarna komen er meer sigarettenmerken met voetbalplaatjes. Tijdens de Olympische Spelen van 1928 zijn er ook verschillende spaaracties. Aan het begin van de jaren 30 start het tabaksmerk Miss Blanche een spaaractie met de eerste kleurenplaatjes die bovendien in een album konden worden geplakt. Het ging daarbij niet alleen om voetballers, maar ook om wielrenners, andere sporters en filmsterren. In de jaren 30 werden de acties zo populair dat ze werden verboden vanwege oneerlijke concurrentie.

Het Union-voetbalplaatje uit 1907 van Toine van Renthergem,
Oranje international en speler van onder meer HC&FC Victoria 1893.

In de jaren 50 keren de plaatjes terug door acties van merken als Bolletje, Brio, Red Band en Planta met albums met voetballers, schaatsers en andere sporters. Maar ook met speldjes, sigarenbandjes, poppetjes, koppen en munten wordt de verzamelwoede aangewakkerd.

Vanaf de jaren 60 komen er plaatjes op de markt waarvoor betaald moet worden, van Van der Hout en van Panini. Het eerste Panini-album in Nederland werd in 1978 geintroduceerd.

Het is Plus Supermarkten die als sponsor van de Eredivisie in 2005 de voetbalplaatjes terugbrengt. Met groot succes want het zorgt voor een versterking van het merk en substantiële extra omzet in de winkels. Na drie jaar neemt Albert Heijn het concept over. In 2016 komt Plus weer een keer terug met een plaatsjesactie.

De huidige plaatsjesactie van Albert Heijn is ongekend succesvol. Er zijn 262 uniek plaatjes van alle spelers van de Eredivisie, Oranje en de OranjeLeeuwinnen. Ook dit jaar is er een app met als noviteiten een digitaal album en vier spelletjes. De aantallen zijn enorm: er zijn één miljoen albums en dertig miljoen plaatjes geproduceerd. De app is twee keer zoveel gedownload als vorig jaar. Er zijn inmiddels als 7,5 miljoen plaatjes gescand en de mini-games zijn 2,5 miljoen keer gespeeld. Er is een positieve invloed op merkvoorkeur en omzet en Albert Heijn verstevigt haar positie als sponsor van de KNVB en het Nederlandse voetbal. De actie loopt tot en met 16 februari.

Concurrent Jumbo is vandaag (29 januari) gestart met een actie voor kaarten voor de Jumbo Super Friday tijdens de Formule 1 Grand Prix in Zandvoort. Met een actiecode kunnen klanten maximaal zes kaarten met 50% korting bestellen.

Sport en sparen, het is al 113 jaar een succesvolle formule. In BNR Zakendoen van 28 januari bespraken we de historie, de ontwikkelingen, de investeringen én de opbrengsten voor alle betrokkenen. Het item stond onder leiding van presentator Thomas van Zijl, de Zakenpartner was Mirjam Bink van I-recruiting en ONL voor Ondernemers.

De uitzending is terug te vinden als video of podcast.

Over een trouwe sponsor en een sport in beweging

Deze week komt het Tata Steel Chess Tournament tot zijn hoogtepunt. Het evenement dat voor de 82e keer wordt georganiseerd, heeft een bijzondere status in sponsorland want het is het langstlopende sportsponsorship in Nederland.

Het begon in 1938 in Beverwijk als Hoogoven schaaktoernooi. Max Euwe was in 1935 wereldkampioen schaken geworden wat voor een enorme aanwas van nieuwe leden van de schaakbond zorgde. Vanaf 1999 werd het evenement omgedoopt tot Corus schaaktoernooi en in 2010 werd het overgenomen door rechtsopvolger Tata Steel, dat ondanks moeilijke marktomstandigheden het evenement blijft steunen. Vorig jaar ontving het bedrijf de gouden SponsorRing voor langlopende sponsorships.

Sinds 2014 gaat het toernooi ook een speeldag het land in, dit jaar werd het Philips Stadion aangedaan door de wereldtoppers en de 2.000 amateur-schakers die aan het toernooi deelnemen.

Bij dit ‘Wimbledon van het schaken’, dat publicitair veel aandacht krijgt en via online verslaggeving de hele wereld over gaat, zijn vele ogen gericht op de absolute superster Magnus Carlsen, wereldkampioen in klassiek, rapid en blitz schaken, de drie ‘Grand Slams’ van deze denksport. Ook Nederlanders doen mee aan het toernooi voor Internationale Grootmeesters, zoals Anish Giri en het nieuwe talent Jorden van Foreest.

De Nederlandse schaakbond KNSB verheugt zich in een enorme groei van jonge leden en dat heeft alles te maken met apps en online programma’s zoals Chessity en Chess.com waarmee kinderen op een speelse en uitdagende manier leren schaken.

Schaken wordt maatschappelijk ingezet voor de ontwikkeling van kinderen o.a. in achterstandswijken met succesvolle projecten in Amsterdam, Rotterdam, Haarlem en Hilversum. Ook is er ‘correspondentieschaak nieuwe stijl’ in ontwikkeling gericht op senioren. Voor jong en oud is schaken een uitstekend spel om je cognitieve vermogens te ontwikkelen en op peil te houden.

Een andere opvallende ontwikkeling is de inzet van schaken als selectiemiddel voor het werven van personeel. Een bedrijf als Deloitte zet schaken in voor de selectie van nieuwe medewerkers. Strategisch inzicht, analytisch- en concentratie vermogen zijn daarbij belangrijke criteria.

Een grappige en uitdagende variant is schaakboksen. Ontwikkeld door de Nederlandse kunstenaar Iep Rubingh in 2003 was het in januari van dit jaar terug in Paradiso. Bruut geweld op het bord en in de ring, een bijzondere combinatie.

In BNR Zakendoen van 22 januari stond schaken centraal. De uitzending stond onder leiding van Thomas van Zijl met Wendy van Ierschot als Zakenpartner. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je via deze link.

Over de Spaanse overheersing in het voetbal

Sinds 1998 presenteert Deloitte ieder jaar de Football Money League, een rapportage over de ontwikkelingen in de Europese voetbaleconomie. Ook dit jaar was er genoeg aanleiding om het 23e rapport te bespreken in BNR Zakendoen #sporteconomie.

Het geld blijft maar in het voetbal stromen. Enkele opvallende cijfers: De Top 20 laat ten aanzien een groei zien van 11%, van €8.3 miljard naar € 9.3 miljard: 44% komt van de verkoop van uitzendrechten, 40% uit commerciële activiteiten (sponsoring, merchandising, licenties e.d.) en 16% van kaartverkoop.

In het eerste jaar van verschijning van het onderzoek (1998) was de totale omzet van de Top 20 €1,2 miljard. In 2006 was het totaal €3 miljard en had de toenmalige nummer 1 Real Madrid een omzet van €275,5 miljoen. In 2010 was de optelsom van de grootste 20 clubs €3,9 miljard. Ook toen voerde de Koninklijke de ranglijst aan met een omzet van €400 miljoen.

Fc Barcelona is de nieuwe nummer 1 met €840,4 miljoen, een nieuw record en maar liefst €150 miljoen meer dan in het seizoen 2017/2018. De belangrijkste redenen van die enorme stijging: er is meer aandacht voor het bouwen van het merk (focus op meer betrokken fans via unieke content) en de club heeft alle activiteiten op het gebied van merchandising en licensing in eigen hand genomen. Ook niet onbelangrijk: ze hebben een speler met de naam Messi…

Ajax is de eerste club uit een kleinere voetbaleconomie op plek 23 met €199,4 miljoen. Als je alleen naar commerciële inkomsten zou kijken, staat Ajax zelfs in de Top 20.

Wat ook opvalt is dat bij 75% van de clubs een speler meer volgers op sociale media heeft dan de club zelf. Ander interessant feitje: de voetbal economieën van Manchester (United en City) en Londen (Tottenham Hotspur, Chelsea, Arsenal en West Ham United) zijn groter dan 1 miljard met respectievelijk € 1,3 en €1,7 miljard.

Ik ben benieuwd wat volgend jaar gaat brengen. Zal Manchester United (#3) verder wegzakken nu de club maar geen sportieve successen boekt, geen wereldsterren op het veld heeft staan en hoofdsponsor Chevrolet stopt? Hoe hoog reikt Liverpool (#7) dankzij de aansprekende resultaten op en naast (Nike) het veld? Zullen er weer nieuwe records worden gebroken? Deloitte verwacht dat het einde van de double-digit growth in zicht komt omdat inkomsten van uitzendrechten niet verder zullen groeien. Ik betwijfel dat: de uitzendrechten van premium events zijn nog steeds in trek, de prijzen van oefenwedstrijden en kleinere competities staan wel onder druk. De verdere penetratie van betaaltelevisie en de razendsnelle opkomst van OTT (met andere woorden ‘Netflix voor voetbal’) vormen twee nieuwe geldgeisers, die pas echt gaan spuiten als lopende tv-contracten zijn afgelopen. Het zal ervoor zorgen dat de financiële verschillen nog groter worden.

De uitzending van BNR Zakendoen #sporteconomie van 15 oktober werd gepresenteerd door Thomas van Zijl met als Zakenpartner Ageeth Telleman en is terug te vinden als video of podcast.

De podcasts van alle afleveringen van het sport & economie-item in BNR Zakendoen vind je op Anchor of via je favoriete podcast-app onder de titel ‘Over sport en economie’.

Over wat ons te wachten staat in 2020

Is de Nederlandse sportkalender ooit zo vol geweest als in 2020? Zeker als je daar ook nog eens culturele evenementen als het Songfestival, het Mahler Festival en SAIL erbij optelt, wordt dit een jaar vol spanning en beleving.

Aan onderwerpen op het terrein van sport en economie is er dus geen gebrek. Ook in 2020 is e in BNR Zakendoen wekelijks aandacht voor de actuele ontwikkelingen.

In de eerste uitzending op 8 januari ging het over de consequenties en uitdagingen voor sportorganisaties, bedrijfsleven en de samenleving. Wat zijn belangrijke ontwikkelingen? Wat kunnen we verwachten op het terrein van media en technologie? Blijven de investeringen maar toenemen? Thomas van Zijl stelde de vragen, gast was deze woensdag Marja Ruigrok, wethouder van Haarlemmermeer. Dit is de link naar de video van de uitzending en dit de link naar de podcast.

Sportforum Langs de Lijn En Omstreken

In het eerste Sportforum van 2020 ging het op 6 januari over trainingskampen in Qatar, de uitdagingen voor Oranje bondscoach Ronald Koeman, langebaanschaatsen, shorttrack, darts en volleybal.

De uitzending stond onder leiding van Jeroen Stomphorst en Henk van Steeg. Gasten waren N)S Sport-verslaggever Joris van den Bergh, AD Sportwereld-jpurnalist Daniël Dwarswaard en Marcel Beerthuizen van sponsoringadviesbureau bigplans.

De uitzending kun je hier terugluisteren.

Open Up

Najaar 2002. Als voorzitter van de Stichting SponsorRingen ben ik druk met de voorbereidingen van de derde editie die zal plaatsvinden in de pas geopende Heineken Experience. Er zijn dat jaar veel genomineerden met prachtige cases. Rising star Humberto Tan zal de avond presenteren. Hugo Borst is ingehuurd om een kritische column uit te spreken. Alles wijst op een prachtige avond. Tot ik een telefoontje krijg van Paul Boehlé, sponsormanager van Essent, genomineerd voor de sponsoring van het Wereld Natuur Fonds. Paul heeft een verontrustend bericht. Hij heeft informatie dat een activistische groep de uitreiking wil verstoren om aandacht te vestigen op de in hun ogen niet passende sponsoring van een milieugroepering door een vervuilende energiereus. Heibel op een feestelijke avond in de trots van Heineken, daar zit niemand op te wachten. Even lijkt het erop dat we de uitreiking moeten annuleren, maar door de adviezen en inzet van de interne bewakingsdienst van de bierbrouwer kan het evenement doorgaan. Het wordt een prachtige avond met mooie winnaars. Essent valt buiten de prijzen, in de categorie maatschappij wint NS met de sponsoring van CPNB. Het lijkt een eeuwigheid geleden. CO2, PFAS en stikstof waren nog lang geen household names en het was ongebruikelijk dat een partnership werd gebruikt als aanleiding om aandacht te krijgen of bedrijven en organisaties onder druk te zetten. Hoe anders is het nu.

Het Concertgebouw en het Van Gogh Museum worden geconfronteerd met pr-acties van activisten gericht tegen sponsor Shell. Hetzelfde gebeurt bij musea in Londen. Als de Belgische voetbalbond muzikant Damso inhuurt voor het schrijven van een WK-lied wijzen actievoerders de sponsors van de KBVB op de vrouwonvriendelijke teksten van de rapper en wordt hij vervangen. Nike schaart zich achter Colin Kaepernick en zijn politieke statement tegen de Amerikaanse autoriteiten. Het levert de sportfabrikant miljoenen likes én miljarden euro’s op. Een tweet van de directeur van basketbalclub Houston Rockets over de situatie in Hongkong leidt tot een boycot van Chinese sponsors van de NBA en zorgt voor een verlies van tientallen miljoenen.

In een wereld die steeds kleiner is geworden, waar steeds meer mensen hun mening verkondigen, in een wereld waar polarisatie het wint van tolerantie, worden merken steeds vaker geconfronteerd met maatschappelijke issues. Je mening verkondigen kan veel opleveren, weet Nike. Vrijheid van meningsuiting verdedigen kan ook veel kosten, ervaart de NBA.

Mensen verwachten van merken dat ze laten weten waar ze voor staan. Maar waar je ook voor kiest, iedere opvatting leidt per definitie tot een reactie van een of meerdere tegenstanders. Moet je dan maar wegduiken? Alles laten zoals het is? Je onthouden van een mening? 

Welke richting je morele kompas ook wijst, als je open staat voor de mening van anderen, bereid bent om de dialoog te zoeken en samen tot oplossingen te komen, kan niemand je iets verwijten en kun je iedere tegenwind aan. Het is een waarheid die net zo goed geldt voor mensen als voor merken.

Deze column is verschenen in het vakblad Sponsorreport van 24 december 2019.

Over de gamechangers van 2019

2019 was een interessant jaar voor de wereld van sport en economie met een aantal gebeurtenissen die van invloed zullen zijn op de sportindustrie in de komende jaren. In de laatste aflevering van BNR Zakendoen #sporteconomie van 2019 ging het over deze gamechangers.

De belangrijkste ontwikkeling is wat mij betreft de toenemende invloed van overheden op de mondiale sport. Steeds meer Arabische en Aziatische landen zien in sport een interessant vehikel om te investeren en/of propaganda mee te bedrijven. China en Saudie-Arabië zijn twee voorbeelden van landen die steeds meer grote sportevenementen binnen hun landsgrenzen halen, met in hun kielzog het bedrijfsleven dat sponsor wordt van de overkoepelende organisaties of daaraan verbonden clubs. De Houston Rockets, de NBA en Arsenal hebben ervaren wat het gevolg is als een directeur van een club (Daryl Morey) of een atleet (Mesut Özil) zijn persoonlijke mening geeft over politieke ontwikkelingen, in dit geval in China. De Chinese overheid, uitzendorganisaties en het bedrijfsleven laten direct merken daar niet van gediend te zijn. Boycots, het niet uitzenden van sportwedstrijden op de Chinese tv, Chinese sponsors die zich terugtrekken: de financiële schade is enorm.

Grote sportorganisaties als het IOC, FIFA en UEFA zijn in steeds grotere mate afhankelijk van sponsors uit China en organiseren hun evenementen in dat land. Het heeft tot gevolg dat deze organisaties zich steeds meer op de vlakte zullen houden als het gaat over het beknotten van de vrijheid van meningsuiting en de schending van mensenrechten. Sport zou een middel moeten zijn om te verbinden en bestuurders moeten zich afvragen hoe ze de kracht van sport juist kunnen inzetten voor een betere wereld.

Er zijn gelukkig ook partijen die zich nadrukkelijk uitspreken tegen misstanden of achter mensen gaan staan die ongelijkheid aanvechten. Het beste en commercieel meest succesvolle voorbeeld is Nike en de Just Do It-campagne met Colin Kaepernick. Het heeft mensen van het merk afgestoten, maar ook veel (jonge) mensen tot een nog grotere fan gemaakt: de groei in marktaandeel en omzet was ongekend.

Het grootste succes in Nederland was wat mij betreft het binnenhalen van de Formula 1 Heineken Dutch Grand Prix. Een huzarenstukje van twee bureaus, SportVibes en TIG Sports, die in korte tijd gezamenlijk vele miljoenen uit de Nederlandse markt wisten te halen om dit mogelijk te maken. Het was een weg vol hindernissen waarvan er waarschijnlijk nog wel enkele zullen opdoemen, maar ik verwacht een spectaculair evenement in mei van het volgende jaar.

De grootste verandering dit jaar zal vooral volgend jaar van invloed zijn: de aanpassing van Rule40 van het IOC die sponsors van Olympische bonden, teams en atleten meer mogelijkheden geeft in te haken op hun betrokkenheid. Als gevolg van een door Duitse atleten aangespannen rechtszaak heeft het IOC deze Regel 40 aangepast. Het is waarschijnlijk het begin van een meer rechtvaardige verdeling van de miljarden die het IOC verdient.

Wat ook opvalt is dat steeds meer investeringsmaatschappijen hun ogen op de sport en dan met name voetbal hebben gericht. De wereldtop van het voetbal is uitgegroeid tot een lucratieve bedrijfstak. Als het gaat om de investering in evenementen, clubs, uitzendrechten en transfers zijn de grenzen nog lang niet zijn bereikt.

Tot slot was er ook nog even aandacht voor het NOC*NSF Sportgala met een voorspelling van de winnaars: Virgil van Dijk, Sifan Hassan, de Nederlandse handbal vrouwen, Erik ten Hag en Jetze Plat. Voetbal wordt nog steeds genegeerd door de Olympiërs die hun stem mogen uitbrengen: Niet Virgil maar Mathieu van der Poel werd Sportman van het Jaar, in plaats van Erik ten Hag werd Hugo Haak Coach van het Jaar.

De uitzending van BNR Zakendoen werd geleid door presentator Thomas van Zijl, de Zakenpartner was Maria van der Heijden van MVO Nederland. Terugkijken of luisteren kan met een video of een podcast.

Over blockchain en cryptovaluta in de sport

In 2014 was de NBA-franchise Sacramento Kings de eerste sportclub ter wereld die de bitcoin als betaalmiddel accepteerde. Inmiddels worden blockchain en cryptovaluta steeds vaker ingezet in de professionele sportwereld. Meestal in de vorm van een sponsorship door een cryptogeldmerk dat sponsor wordt met als doel meer naamsbekendheid te krijgen, zoals de samenwerking tussen het Formule 1 team van Red Bull en Futurocoin. Leonel Messi verbond zijn naam aan de Finney blockchain smartphone, Mike Tyson heeft zijn eigen bitcoin.

Vorige week werd de Juventus Official Fan Token gelanceerd, die gebaseerd is op de cryptomunt Chiliz. Door tokens te kopen (voor 2 euro), te ruilen of te verzamelen (door middel van een Token Hunt à la Pokemon Go) worden fans van Juventus (dat zijn er 400 miljoen) meer betrokken bij de club. Ze kunnen invloed uitoefenen op bepaalde beslissingen en maken kans op bijzondere belevenissen. Initiatiefnemer Socios.com, een op Malta gevestigde onderneming met funding van particuliere investeerders uit de gokwereld, betaalt een sponsorfee aan de club en krijgt een deel van de opbrengst van de verkochte tokens, die verhandelbaar zijn op het Binance-platform. Socios.com heeft ook partnerships met Paris Saint-Germain, AS Roma, Galatasaray, Atletico Madrid en West Ham United aangekondigd. 

Het verdienmodel moet zich nog bewijzen maar als het vertrouwen in blockchain toeneemt zullen steeds meer sportorganisaties inhaken op deze ontwikkeling.

In BNR Zakendoen #sporteconomie van 11 december 2019 ging het over de actuele ontwikkelingen en toekomstperspectieven van blockchain en cryptovaluta in de sport. De video van de uitzending vind je hier, de podcast vind je hier.

Over cult en commercie

Cult staat voor een subcultuur, voor een levensstijl. Een cultstatus ontstaat als iets of iemand de status van verering bereikt bij een (kleine) intens betrokken groep liefhebbers.

In de sport zijn er talrijke voorbeelden van clubs, sporters, coaches, commentatoren en evenementen die de cultstatus hebben verworven. In de hedendaagse sport biedt dat ook commerciële kansen. Kan dat wel, mag dat wel of is cult en commercie een contradictio in terminis?

In BNR Zakendoen ging het op 4 december over cult en commercie in de sport. Met presentator Thomas van Zijl en Zakenpartner Lieve Declercq.

De uitzending kun je hier bekijken en hier beluisteren.

Over Formule-E

Afgelopen weekend ging de zesde editie van de Formule-E van start, de mondiale koningsklasse voor elektrische racewagens. In vergelijking met het eerste seizoen 2014/2015 is er veel veranderd. Toen reden de auto’s niet harder dan 200 kilometer per uur, inmiddels is dat 280 kilometer. In dat eerste seizoen werd er tijdens de race van auto gewisseld vanwege het vermogen van de batterijen. Nu duurt de race 45 minuten en 1 ronde met één bolide. Naast Fan Boost, waarmee fans vijf coureurs extra power kunnen geven, is er ook de Attack Mode, een gamefication modus in het parcours waarmee de coureurs eveneens meer energie krijgen en eenvoudiger kunnen inhalen.

Formule-E richt zich op de Millennials, de ePrixs vinden plaats op een stratencircuit in wereldsteden als Mexico City, Parijs, New York, Santiago en Londen. Ook sponsors vinden de weg naar Formule-E. Er is een titelsponsor (ABB) en er zijn vele evenement- en teamsponsors. Heineken heeft de kracht van Formule-E herkend. Automerken als Mercedes-Benz en Porsche zijn dit seizoen ingestapt omdat ze de sport kunnen gebruiken als laboratorium voor innovatie. Steeds meer innovaties uit Formule-E vinden hun weg naar de consument, zoals regeneratief remmen, de verhoogde topsnelheid, batterijefficientie en oplaadsnelheid.

De kans is groot dat Max Verstappen eerder wereldkampioen wordt dan Nyck de Vries of Robin Frijns, de twee Nederlanders in Formule-E. Maar dat Formule-E uiteindelijk Formule 1 gaat overstijgen, lijkt gezien de ontwikkelingen in de maatschappij en de auto-industrie een kwestie van tijd.

De uitzending stond onder leiding van Thomas van Zijl, de Zakenpartner was Inge Brakman. De video van de uitzending (duur 6’30”) vind je hier, de podcast vind je hier.

Alle uitzendingen van BNR Zakendoen zijn als podcast te beluisteren via je favoriete podcast platform onder de titel ‘Over sport en economie’.